Bήμα βήμα αναγνώριση ενός μυριάποδου

Σήμερα το πρωί αλλάζοντας χώμα σε μια γλάστρα στο μπαλκόνι βρήκα ένα απροσδόκητο κάτοικο, ένα μικρό μυριάποδο, από αυτά που καταχρηστικά λέμε σαραντοποδαρούσες κι ας μην έχουν ποτέ σαράντα πόδια (θα μου πείτε ούτε μύρια έχουν).
Φρόντισα φυσικά να το ξαναβάλω στη γλαστρα με το καινούριο χώμα: ποτέ μη διαταράσσετε τις ισορροπίες που δημιουργούνται στις γλάστρες σας, είναι ένα κομμάτι φύσης, ούτε ξεριζώνουμε τα αγριόχορτα, ούτε εξολοθρεύουμε ζωύφια που δε μας έφταιξαν τίποτε. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το μυριάποδο που βρήκα είναι σαρκοφάγο οπότε σίγουρα κάποια άλλα ζούφια είχε μέσα η γλάστρα που χωρίς θηρευτή θα την είχαν αποικίσει.
Αλλά βεβαίως, πριν το επιστρέψω σπίτι του, το έβγαλα κάμποσες φωτογραφίες για να ξέρουμε τι κατοικίδια έχουμε στο μπαλκόνι.

Το ερώτημα λοιπόν είναι περί τίνος πρόκειται. Η κλασσική μέθοδος για να βρείτε τι είναι ο ζωντανός οργανισμός που παρατηρείτε, είτε φυτό είτε ζώο, είναι να ακολουθήσετε μια κλείδα, ένα "κλειδί" ταξινόμησης. Ας δούμε πώς.
Κατ'αρχάς πρέπει να έχετε κάποια ιδέα τουλάχιστον για την συνομοταξία και κατά προτίμηση και την υποσυνομοταξία. Εδώ προφανώς η συνομοταξία είναι τα αρθρόποδα και δεν πρόκειται ούτε για έντομο (τα έντομα έχουν 6 πόδια) ούτε για αραχνίδια (αράχνες και σκορπιοί έχουν 8 πόδια). Πρόκειται για αντιπρόσωπο της υποσυνομοταξίας των μυριαπόδων.
Τα μυριάποδα που βρίσκουμε στην Ευρώπη ανοίκουν σε 4 ομοταξίες. Για να βρούμε σε ποια ανήκει ο μουσαφίρης μας κοιτάζουμε κάποιο κλειδί, ας πούμε αυτό εδώ. Βλέπουμε ότι αν έχει δαγκάνες κάτω από το στόμα και μόνο ένα ζευγάρι πόδια ανά δακτύλιο πρόκειται για χειλόποδο. Πράγματι, έχει μόνο ένα ζευγάρι πόδια ανά δακτύλιο και αν κοιτάξουμε πιο κοντά θα δούμε και τις δαγκάνες του, ξεχωρίζουν ανάμεσα στις κεραίες (μην τις μπερδέψετε με τα μπροστινά πόδια, δεξιά και αριστερά από το κεφάλι):

Οπότε αν θέλουμε να πάμε πιο πέρα θα πρέπει να βρούμε κλειδί για την ομοταξία των χειλόποδων. Ένα πολύ εύχρηστο είναι αυτο εδώ.
Πάμε βήμα-βήμα:

• 15 ζευγάρια πόδια (μπορείτε να τα μετρήσετε στην πρώτη φωτογραφία)
• Κοντά πόδια, κεραία με λίγες δεκάδες τμήματα κι όχι με μερικές εκατοντάδες. Πράγματι, μπορούμε να μετρήσουμε περίπου 40 τμήματα στην κεραία:

• Αγκάθια στα πόδια, τουλάχιστο 3 οματτίδια (τα μυριάποδα δεν έχουν σύνθετα μάτια όπως τα έντομα) σε κάθε πλευρά του κεφαλιού. Διακρίνονται καλά τα αριστερά οματίδια πιο πάνω στη φωτογραφία με τις δαγκάνες κι εδώ βλέπετε τα πόδια:

• Πρώτο ζευγάρι πόδια όχι παχύτερο από τα επόμενα
• Τελευταίο ζευγάρι πόδια μέτρια μακρύ, κνήμη βραχύτερη από τον τεργίτη 10 του σώματος. Αν μετρήσετε στη φωτογραφία, ξέροντας ότι συνολικά ήταν 30 χιλιοστά, θα βρείτε περίπου 2 χιλιοστά για την τελευταία κνήμη και 3 χιλιοστά για το δέκατο τεργίτη (αυτόν που έχει το δέκατο ζευγάρι πόδια).
• Κεραία με πάνω από 30 τμήματα (λίγο πιο πάνω μετρήσαμε 40) και σώμα πάνω απο 15 χιλιοστά (ήταν γύρω στα 30 χιλιοστά).
• Τεργίτες 9, 11 και 13 με οδοντωτές προεκτάσεις προς τα πίσω (φαίνονται στην πιο πάνω φωτογραφία), κεραία με 35-50 τμήματα (είπαμε 40), σώμα μακρύτερο από 25 χιλιοστά (είπαμε 30).

Οπότε καταλήγουμε κατά πάσα πιθανότητα σε ένα αντιπρόσωπο του είδους Lithobius forficatus. Και λέω κατά πάσα πιθανότητα γιατί φυσικά το κλειδί που χρησιμοποίησα είναι απλοποιημένο και υπαρχουν κι άλλα κριτήρια που θα χρειάζονταν φωτογράφιση της κοιλιάς από κάτω και δε σκοπεύω να ξεθάψω τα φυτά για να το ξαναβρώ να το φωτογραφίσω (καλό είναι όταν κάνετε τέτοιες αναγνωρίσεις να κρατάτε σε ένα κουτάκι το ζωυφιάκι σας μήπως χρειαστεί να φωτογραφίσετε κάποιες λεπτομέρειες μέχρι την αναγνώριση πριν το αφήσετε να φύγει).
Και κάτι ακόμη. Η κλείδα αναγνώρισης που χρησιμοποίησα έχει μόνο τα είδη της περιοχής μου. Φροντίστε να χρησιμοποιήσετε κάποια που να αντιστοιχεί στην πανίδα της περιοχής που βρήκατε το δείγμα σας.
Καλές αναγνωρίσεις, και παρακαλώ αν έχω κάνει λάθη στην ελληνική ορολογία διορθώστε με.